جبران خسارات در تصادفات رانندگی
در صورت وقوع خسارات در تصادفات رانندگی، بیمه، ملزم به جبران زيان بدني و مالی وارد شده به اشخاص ثالث، تا سقف تعهدات قراردادهاي بيمه‌اي، مي‌باشند، اين خسارت‌ها، مي‌تواند در قالب خسارات مالي، هر نوع ديه يا ارش ناشي از صدمه، شكستگي، نقص عضو، ازكارافتادگي كلي و جزیی دایم يا موقت يا ديه فوت و هزينه معالجه و درمان افراد زیان‌دیده به سبب حوادث و سوانحي از قبيل: تصادم، تصادف، سقوط، واژگونی، آتش‌سوزی يا انفجار وسايل نقليه و خسارتی كه از محمولات وسيله نقليه به اشخاص ثالث وارد گردد را شامل شود. در تصادف رانندگی، فرد زیان‌دیده می‌تواند علاوه بر دریافت خسارت‌های وارده به خودرو از طریق بیمه، تمام هزینه‌های مرتبط با تصادف را محاسبه کند و از طریق طرح دعوی حقوقی، از طرف مقابل، مطالبه کند و اگر تصادف ناشی از جرم رانندگی باشد، به شیوه کیفری نیز، طرح شکایت، نمود.
امکان دریافت خسارت افت قیمت خودرو
گاهی علاوه برورود خسارت به اتومبیل، باتوجه به آسیب دیدگی خودرو، امکان افت شدید قیمت خودرو، پس ازبازسازی وتعمیر آن وجود دارد. درصورتی که بیمه فقط خسارت را پرداخت می کند وضمانتی درپرداخت افت قیمت خودرو ندارد. شخص زیان دیده یا وکیل وی می تواند باطرح دعوی حقوقی باجلب نظر کارشناس، نسبت به مطالبه افت قیمت خودرو، اقدام نماید
تقسیم‌بندی تصادفات رانندگی
به‌طورکلی می‌توان اعلام نمود که تصادفات رانندگی یک یا چند مورد از سه نتیجه کلی را در پی‌دارند: 1- خسارت 2- جرح 3- فوت.
- در تصادفات منجر به خسارات، معمولاً بیمه خسارات را به زیان‌دیده، پرداخت می‌نماید. اگر سقف خسارات وارده بیست میلیون تومان و کمتر باشد، دعوای مطالبه خسارت در صلاحیت شورای حل اختلاف، می‌باشد. اگر مبلغ خسارات بیش از بیست میلیون تومان، باشد، دعوا در دادگاه عمومی حقوقی، پیگیری خواهد شد.
- در تصادفات منجر به جرح، مجروح می‌تواند شکایت کیفری، مطرح نماید. پرونده کیفری این جرم با شکایت در کلانتری محل وقوع جرم، آغاز می‌شود. سپس پرونده به دادسرای عمومی و انقلاب محل، فرستاده می‌شود. در صورت لزوم، اگر مصدومیت پدید آمده باشد، شاکی به پزشکی قانونی ارجاع داده می‌شود. مرحله بعد، پرونده را به دادسرا می‌فرستند و سپس قرارجلب به دادرسی، درصورت احراز تقصیرمتهم، طبق نظر افسر کارشناس تصادفات ویا کارشناس رسمی دادگستری درتصادفات رانندگی، صادر می‌شود. وقتی قرارجلب به دادرسی صادر شد، پرونده به دادگاه فرستاده می‌شود. قاضی با دستور تعیین وقت، رسیدگی به پرونده را آغاز می‌کند. در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، مقررات گوناگونی برای حمایت از شاکی مجروح، مقررشده است. جبران غرامت‌ها و آسیب‌های بدني و مالي را كه در اثر حوادث وسايل نقليه موتوري زميني يا يدك و تریلر متصل به آن‌ها يا محمولات آن‌ها به اشخاص ثالث وارد مي‌آيد، در مسوولیت دارندگان وسايل نقليه موتوري قرارداده شده است. در قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات، به تصادفات منجر به جرح و مجازات آن پرداخته است. مجازاتی برای بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی و عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده که منجر به صدمه بدنی شود، مقررشده است. مست بودن یا پروانه رانندگی نداشتن، یا سرعت بیش‌ازحد و به‌کارگیری وسیله نقلیه دارای عیب و نقص و عبور از محل مخصوص عابر پیاده، سبب تشدید مجازات مقرره، می‌شود.
- در تصادفات منجر به فوت، قتل غیر عمد، ناشي از تخلفات رانندگي را به‌صورت مختصر می‌توان، فعل يا ترک فعلي دانست که مرتکب در حين رانندگي وسايل نقليه موتوري و بر اثر بي مبالاتي یا عدم رعايت نظامات و مقررات راهنمايي و رانندگي يا عدم مهارت کافي انجام داده و منجر به قتل شخص ديگري شود. ماده 714 قانون مجازات مصوب 1392 در تعريف قتل غيرعمدي، ناشي از تخلفات رانندگي، گفته است: «چنانچه بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم رعايت مقررات يا عدم مهارت راننده یا متصدی وسايط نقليه زميني يا آبي يا هوايي و غیره، منتهي به قتل غيرعمدي شود، مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و به پرداخت ديه (در صورت مطالبه از سوی اولياي دم) محکوم می‌شود.» اگر راننده با سرعت مجاز و داشتن مهارت، رعایت مقررات، در محلی که حضور عابر در آنجا مجاز نیست برخورد نماید و قادر به کنترل وسیله نباشد، با کسی برخورد نماید و تقصیری هم نداشته باشد، مسوولیتی ندارد.
تحقق مسوولیت در جرایم رانندگی
در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، که در مورد جرایم رانندگی، می‌باشد، مسوولیت را صرفا برای راننده و متصدی قرار داده است، مالک اتومبیل در صورتی مسوولیت، دارد و به‌عنوان معاونت در جرم قابل‌تعقیب است که وقوع جرم را تسهیل نموده باشد، یا اینکه، در تحریک راننده به ارتکاب جرم، نقش داشته باشد؛ مثلا با علم به اینکه شخصی دارای گواهینامه رانندگی، نیست، اتومبیل خود را در اختیار وی قرار دهد. عابری که از برخورد با ماشینی دچار صدمه و جراحت، می‌شود، چه حادثه از تقصیر او ناشی باشد یا نه با مطالبه خسارت از بیمه شخص ثالث خودرو، خسارات مالی و جانی خود را جبران نماید.
صندوق تامین خسارات بدنی
چنانچه که خودرو بیمه نباشد، عابر می‌تواند با توجه به مفاد ماده ۱۰ قانون بیمه اجباری اشخاص ثالث، از صندوق تامین خسارت‌های بدنی، خسارات بدنی خود را مطالبه نماید. این صندوق تامین خسارات بدنی، در موارد دیگری هم مثل انقضای بیمه‌نامه و بطلان قرارداد بیمه، تعلیق تامین بیمه‌گر، یا اگر مسوول حادثه مجهول باشد و یا بیمه‌گر ورشکسته شود، خسارت، قابل پرداخت نباشد، نیز خسارات از طریق این صندوق، پرداخت خواهد شد.
فرار مرتکب از صحنه حادثه رانندگی
درصورتی‌که مقصر، از صحنه تصادف منجر به فوت یا صدمه جسمانی، فرار نماید، مجازات حبس در نظر گرفته‌شده برای وی، مورد تخفیف قاضی پرونده قرار نخواهد گرفت؛ و شخص خاطی هم به بیش از دوسوم حداکثر مجازات مقررشده، محکوم خواهد شد. ولی چنانچه فرار از صحنه تصادف، خسارتی، باشد، زیان‌دیده بایستی به شورای حل اختلاف یا دادگاه بسته به مبلغ خسارت در خواستی، مراجعه نموده و با اعلام مشخصات مالک وسیله نقلیه، نشانی و مشخصات وی را از اداره شماره‌گذاری اخذ نماید؛ و دعوی مطالبه جبران خسارت طرح نماید. دادگاه یا شورای حل اختلاف، باتعیین کارشناس رسمی دادگستری، میزان خسارات وارده راارزیابی نموده ودرصورت صحت ادعای خواهان، باتشکیل جلسه رسیدگی، طرفین رابرای ادای توضیحات دعوت می نماید.