اطلاعیه سایت
یکی از دعاوی مطرح در دادگستری جعل سند و ادعای جعلیت سند ی است که علیه شاکی یا خواهان ارئه گردیده است لذا بررسی دعوی جعل اسناد و نحوه رسیدگی به آن در دادگاه و تاثیر آن امری مهم میباشد ادعای جعلیت سند را از دو مرجع میتوان در خواست نمود
ادعای جعلیت و ابطال سند در دادگاه حقوقی
شکایت جعل سند و استفاده از سند مجعول در دادگاه کیفری
تعریف جعل سند
درایران، جعل یک سند، دردو شکل اساسی، بصورت «جعل مادی» و «جعل معنوی» تعریف میشود.جعل مادی به تغییر ظاهری یک سند با استفاده از روش‌های فیزیکی مانند برش یا تراش آن گفته میشود وجعل معنوی به تغییر مفاد یک سند اطلاق میگردد.
مجازات جرم جعل سند
عنوانهای متعدی در جرم جعل از مواد 523 تا 542 مشخص است ولیکن ماده در ارتباط با جعل و مجازات 523 جرم جعل و تزویر عبارتند از: ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی، خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تأخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته‌ای به نوشتهٔ دیگر یا به کار بردن مهر دیگری بدون اجازهٔ صاحب آن و نظایر این‌ها به قصد تقلب.ان داشته است
هر کس در اسناد یا نوشته‌های غیررسمی جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آنها را مورد استفاده قرار دهد علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا دوسال یا به سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
نحوه اثبات جرم جعل سند
در باب نحوه اثبات با توجه به تخصصی بودن ارجاع به کارشناس میگردد که پس از کارشناسی خط امضا محتوا و یا تاریخ قید گردیده بسته به موضوع نظر خود را بیان مینماید و دادگاه تابع نظر کارشناس میباشد
روش فیزیکی:از نور ماوراءبنفش برای مشاهده تغییر یا حذف اسناد نوشته شده با خودنویس و تشخیص لومیناس (نخ پول) چک و پول استفاده میشود از اشعه مادون قرمز نیز برای تشخیص زمان امضای جعل شده و یا برای موارد تشخیصی در اسناد نیمه سوخته(نوشته‌ای که به رنگ خاکستری درآمده باشد) استفاده میشود.
روش شیمیایی:برای تشخیص تجانس دو نمونه خطی یک سند، از آزمایش «توفل آنالیز» استفاده می‌کنند.همچنین برای ظهور آثار یا خطوطی که در شناسنامه‌ها یا اسناد رسمی با جوهر نوشته میشود از آزمایش «سولفوسیانورپتاسیم» استفاده میگردد.
گرافولوژی:گرافولوژی، روانشناسی خط وامضاء میباشد که از طریق آن میتوان تشخیص داد که فرد امضاء کننده در شرایط عادی سند راامضاء کرده یا تحت فشار روحی بوده‌است
مصادیق جرم جعل به موجب قانون
الف) تحصیل غافل‌گیرانه امضای واقعی:
هرگاه به طور غافل‌گیرانه و توأم با قصد تقلب از شخصی امضا گرفته شود، هر چند که امضاء، واقعی میباشد ولی دو شرط تقلب و غافل‌گیرانه بودن موجب میشود که جرم جعل تحقق پیدا کند.
ب) تراشیدن و خراشیدن: خراشیدن، از بین بردن یک جزء کلمه است مثل این‌که واژه ˈحسینˈ را به ˈحسنˈ تبدیل کند ولی تراشیدن، از بین بردن تمام کلمه است.
ج) قلم بردن در نوشته: تغییر و تبدیل حروف و کلمات یا ارقام موجو د، بدون این‌که کلمه یا رقم جدیدی اضافه شود مثل این‌که عدد 1 را به 2 یا 3 تبدیل کند.
د) اثبات در نوشته: اعتبار بخشیدن به سند یا نوشته باطل از طریق پاک کردن و از بین بردن علامت بطلانِ سند یا کلمه ˈباطلˈ از روی سند است.
ه ) الحاق و الصاق: در الصاق، حداقل دو نوشته متفاوت از یک شخص به همدیگر وصل و چسپانده میشود به طوری که در نظر اول یک سند به حساب می‌آیند ولی در الحاق، رقم یا حرف یا کلمه‌ای در متن یا حاشیه یک سند اضافه میشود.
جرم استفاده از سند مجعول
جعل سند و استفاده از سند مجعول دو جرم جداگانه محسوب می شوند،بنابراین اگر فردی سندی را جعل کرده و از آن استفاده کند،مرتکب دو جرم شده که به موجب قانون برای هرکدام آنها مجازات مستقلی تعیین شده است.
منظور از استفاده از سند مجعول ارائه و اقدام برای تحقق جرم استفاده از سند مجعول است و ضرورتی ندارد که مرتکب از آن نفع یا فایده‌ای ببرد،براین اساس بهتر است به جای عبارت ˈاستفاده از سند مجعولˈ عبارت ˈبه جریان انداختنˈ به کار ببریم.
برای‌تحقق عنوان جزایی‌استفاده از سند مجعول شرایط و ارکان زیر لازم است:
اولین رکن در استفاده از سند مجعول این است که در استفاده از سند ماهیت جعلی آن احراز گردد. دومین‌رکن در استفاده از سند مجعول عنصر روانی جرم است که عمد در استفاده و قصد اضرار به دیگری در آن لحاظ می شود.در واردکردن ضرر به دیگری نیاز نیست تا ضرر حتماً مادی باشد، بلکه ضرر معنوی‌را نیز شامل میگردد و هم چنین‌شخص متضرر شامل اشخاص حقیقی و حقوقی‌می‌گردد.
سومین رکن جرم استفاده از سند مجعول این است که قابلیت ورود ضرر باید محرز باشد. در غیر این صورت چیز ساخته شده نمی‌تواند قابلیت ایراد ضرر را داشته باشد و جرم جعل تحقق پیدا نخواهدکرد و ضرر نیز اعم از ضرر بالقوه و بالفعل است.
عنصر قانونی جرم استفاده از سند مجعول: در مواد 524 تا542 قانون مجازات اسلامی(تعزیرات) مجازات های حبس و جزای نقدی یا هر دو را با هم برای مرتکب پیش بینی کرده است.
طرح دعوی در در دادگاه حقوقی یا کیفری
رسیدگی به همه جرایم از جمله جرم جعل و استفاده از سند مجعول در دادسراها و محاکم کیفری صورت می‌گیرد و در محاکم حقوقی صرفاً به ادعای جعل و اظهار انکار پرداخته میشود.
اثر طرح دعوی جعل حقوقی و کیفری
در دادگاه حقوقی بس از ادعای جعل که تا پایان جلسه اول رسیدگی میباشد منجر به ابطال سند مجعول میگردد
در دادگاه کیفری هم مجازات دارد و اثر امحا سند مجعول و ابطال را نیز دارا است.
در دادگاه حقوقی بیشتر در اثبات جعل قولنامه و جعل امظا حکم صادر میگردد به این مفهوم که خواهان مدعی جعل قولنامه استنادی و یا جعل امضا خود است و بیشتر در مقام دفاع استفاده میگردد و یا دادخواست ابطال سند به دلیل جعلیت سند مطرح میگردد.
نکات کاربردی در دعوی جعل
در دعوی جعل حتما باید اصل سند مجعول ارئه گردد و با کپی امکان اثبات جعلیت نمیباشد و یا اصل آن در ارگانی موجود باشد مانند دفتر اسناد رسمی و….
در دعوای حقوقی ادعای جعلی بودن سند فقط تا پایان جلسه اول رسیدگی امکان پذیر است
اگر چکی که در حواله کرد سه نفر صادر شده است عبارت حواله کرد خط بخورد و وصول شود جعل میباشد؟
اگر حواله کرد چک خط خورده باشد فرد دارنده نمی توانسته به تنهایی وجه چک را از بانک دریافت کند،بنابراین با انجام عمل جعل سوء نیت وی محرز بوده و قابل تعقییب کیفری است.
برای تنظیم شکایت کیفری جعل باید به دادسرای محل وقوع جرم شکایت کرد
برای ابطال سند باید به دادگاه حقوقی محل وقوع ملک و در صورتی که موضوع سند غیر منقول نیس اقامتگاه خوانده باید رجوع کرد.
آیا در صورتیکه سندی جعل و سپس از آن استفاده شود یک مجازات در نظر گرفته میشود؟
خیر مرتکب هم به مجازات جعل و هم به مجازات استفاده از سند مجعول محکوم خواهد شد.